Koninklijke kiem

6 Januari, Driekoningen, betekent het einde van de bijzondere tijd die start met Kerst. Het is een tijd waarin we onder anderen terug kijken op het voorbije jaar; welke gebeurtenissen zijn ons bij gebleven, wat hadden we ons voorgenomen en wat is er van al onze plannen terecht gekomen. Daaruit kan weer de inspiratie ontstaan voor nieuwe voornemens, we starten weer een volgend jaar met een blanke lei. Steeds vaker hoor ik mensen om mij heen verzuchten dat ze niet aan goede voornemens doen. Soms is dat omdat ze zichzelf de teleurstelling willen besparen als die plannen om af te vallen niet blijken te lukken. Anderen vinden het onzin om goede voornemens te beperken tot dit ene moment in het jaar, onder het motto: ‘elke nieuwe dag is de start van de rest van je leven’.

Ik zelf herken ook de wens om rond deze tijd van het jaar op zoek te gaan naar ‘de betere versie van mezelf’. Door diverse ervaringen ben ik inmiddels tot de volgende overweging gekomen. Het heeft niet zoveel zin om met allemaal diëten en lifestyle programma’s aan te komen, zo lang we geen ‘innerlijk werk’ doen; onderzoeken wie ik ben als mens, waarom ik doe wat ik doe. Op het moment dat je in staat bent om je eigen littekens onder ogen te zien en deze te accepteren, kun je ook zien waarom je bepaalde minder gezonde gewoontes hebt. Je kunt er dan zelf voor kiezen om daar mee te stoppen, al dan niet met hulp.

Bekend voorbeeld zijn de mensen die op slag inzien waarom ze roken en vanaf dat moment geen sigaret meer aanraken. De intrinsieke motivatie is dan groter dan de lichamelijke verslaving. Omdat deze lichamelijke verslaving heel hardnekkig is, is het dus belangrijk dat de intrinsieke motivatie echt doorleefd is. Soms is het nodig om daar externe hulp bij in te roepen, zoals bijvoorbeeld bij verslavingsproblematiek. Alle preventieprogramma’s die dit stuk niet meenemen, zijn verspilde moeite en geld. Zowel van de overheid, zorgverzekeraars als van de deelnemers. Daarom is bijvoorbeeld Positieve Gezondheid (www.iph.nl) zo’n goed initiatief; mensen gaan bij zichzelf te rade hoe het met ze gaat en kunnen in overleg met een zorgverlener bekijken op welke gebieden ze zelf iets kunnen doen cq hulp kunnen vragen. Dit is een stapje richting het zelfbewustzijn dat nodig is om tot een duurzame groei als mens te komen.

En wat betreft mijzelf? Ik worstel ook regelmatig met mijn intrinsieke motivatie – ga ik vandaag lekker sporten of blijf ik liever thuis waar het warm is? Dan helpt het om het Koninklijke in mijzelf te hulp te roepen. Zoals de drie koningen het Koninklijke in het Christuskind aanbaden, zo heeft ieder mens een Koninklijke kiem in zich. Die kiem heeft vele facetten, zoals de mogelijkheid voor het je verwonderen, het beleven van een moraliteitsgevoel en het hebben van idealen. Vertaald in het beeld van de drie koningen zouden dit uitingen van de drie gaven kunnen zijn. Het goud staat dan voor inzicht in de goddelijke, geestelijke wereld, wierook voor offerbereidheid en voor de menselijke deugd en mirre voor verbinding van de ziel met het onsterfelijke. Als we inzien dat we allemaal deze gaven in ons dragen, kan dat ons de intrinsieke motivatie geven om datgene te doen wat we ons voornemen; een steun bij onze Koninklijke besluiten, als het ware.

(Meer lezen op dit gebied? Ik schreef een boek met koninklijke vergezichten: Eigen koning worden. Zoektocht naar de alchemie van alledag. Te bestellen via https://www.facebook.com/eigenkoningworden/ ; klik op de knop 'Shoppen' en bestel het boek zonder verzendkosten)

Kroonjaar

Een Koningsdag waarop onze koning een kroonjaar bereikt, is een perfect moment om even stil te staan bij het eigen koningschap. Willem-Alexander viert vandaag zijn vijftigste verjaardag. In onze cultuur associëren we dat met Abraham, met een zekere staat van waardigheid en wijsheid die je als mens bereikt hebt. Dat word je niet in de schoot geworpen, zelfs niet als je van Koninklijke komaf bent. We kennen allemaal de metafoor die in sprookjes wordt gebruikt: de prins die de wereld in moet trekken met een opdracht en vervolgens allerlei (bijna) onmogelijke opdrachten tegenkomt.

Zo is het ook in het leven van ieder mens. Iedereen maakt moeilijke tijden mee, ziet zich voor onmogelijke situaties geplaatst. In de huidige tijd zijn dat bijvoorbeeld scheidingen, financiële problemen, een ziek kind, moeilijkheden op het werk, stress in het algemeen en niet zelden een combinatie van meerdere uitdagende levenssituaties. Onze veerkracht bepaalt de uitkomst; in hoeverre zijn we in staat om ons eigen evenwicht weer terug te vinden nadat het leven ons ‘een duw’ geeft.

Een prachtig voorbeeld hiervan vormt het openhartige interview van Prins Harry afgelopen week in de The Daily Telegraph, dat ook door de Nederlandse pers werd opgepikt. Zijn moeder, Lady Di, verongelukte in 1997 toen hij 12 jaar was. Ik zie ze nog achter de kist lopen, hij en zijn 15 jarige broer William. Niemand die even een arm om ze heen sloeg, hartverscheurend. Jarenlang was het vervolgens redelijk stil, totdat Harry zich ontpopte als het feestbeest van de Koninklijke familie. Hij kwam er achter dat deze leefstijl eigenlijk een vlucht was en dat hem dat niet hielp. Hij zocht 4 jaar geleden psychische hulp en daar heeft hij zoveel baat bij, dat hij nu –samen met broer William en schoonzus Kate- Heads Together heeft opgericht. Hun doel is om het stigma op mentale gezondheid op te heffen.

Het doel van Heads Together sluit nauw aan mijn eigen droom om meer bewustwording te creëren voor het belang van mentale gezondheid. De aandacht voor onze lichamelijke gezondheid is op dit moment enorm. We worden bijna dood gegooid met reclames, tv-programma’s, cursussen, workouts, discussies over gezonde voeding. Dat is zeker van belang, ik zal de laatste zijn om dat te ontkennen. We moeten daarbij echter niet vergeten dat je niet zo veel aan een gezond lijf hebt, als de geest die er in woont ongezond is. Op die manier ben ik mijn moeder verloren, en mijn dochter bijna.

Vandaar mijn oproep om te oefenen in het ‘eigen koning’ worden. Dit zijn oefeningen voor mentale fitheid, waardoor je eigen geestesvuur kan blijven branden. Dit traject zou nog wel eens zwaarder kunnen zijn dan het trainen voor een marathon. Het is een individueel pad en het resultaat is niet meetbaar aan bijvoorbeeld het aantal kilometers dat je kunt hardlopen voordat je gaat hijgen. Je hebt echter altijd de vrijheid om dit te doen!

Welke stap ga jij vandaag bewust zetten? Ik ben heel benieuwd! Onder de Koninklijke inzenders verloot ik mijn boek ‘Eigen koning worden. Zoektocht naar de alchemie van alledag’. Op 5 mei, de dag dat we onze vrijheid vieren, vindt de trekking plaats. Houd de Facebook-pagina van Eigen Koning Worden in de gaten!

Zoek het goud

Ik vraag het me al tijden af: we gaan als mensen naar school, studeren, we leren een vak, en daarmee vinden we een baan, om zo onszelf verder te ontwikkelen qua kennis en ervaring in ons vakgebied. Dat klinkt allemaal heel goed. En toch knaagt het: hoe kan het dat we voor het -volgens mij- meest belangrijke van ons leven, namelijk onze ontwikkeling als mens, zo weinig gericht onderwijs krijgen...?!
Ik schreef al eens een blog over een vergelijkbare vraag:
http://www.mijneigenkoning.blogspot.nl/2013/05/de-chemie-van-het-opvoeden.html
Mijn conclusie is dat de enige goede school, het leven zelf is...! Er zijn geen pasklare leermethodes, of lesboeken, ieder mens gaat zijn of haar eigen weg. De ultieme vorm van 'training on the job' dus.

Het doet me denken aan de alchemisten. Geert Kimpen beschrijft het als volgt: "Alchemie wordt de "Koninklijke Kunst" genoemd omdat het al sinds oudsher beoefend wordt dóór of vóór koningen. Een lange Koninklijke geschiedenis die terug gaat tot 27 eeuwen voor Christus. In China werd alchemie vooral geassocieerd met de zoektocht naar onsterfelijkheid. In India richtte men zich op het maken van medicijnen, terwijl in het Westen het bereiden van de Steen der Wijzen centraal stond, de "Philosopher’s Stone" die metalen in goud veranderde. Wat alle alchemisten gemeen hadden, is dat ze zochten naar een vorm van perfectie zowel in de vervolmaking van hun ziel, als in hun "grote werk"…Alchemie was een parallel proces van innerlijke en uiterlijke transformatie." Dat is precies waar mijn vraag over gaat: hoe doe ik dat dan?

Ik heb me vaak afgevraagd of ik op de goede plek ben beland; ik ben Scheikunde en Biochemie gaan studeren, omdat ik "het leven" wilde leren kennen. Hoe meer ik daarover leerde, hoe meer ik me besefte hoe weinig ik weet en dat "het leven" veel meer behelst dan wat er in de leerboeken staat over de processen die zich in het lichaam van de mens afspelen. Het DNA is geen blueprint voor je hele leven en biedt geen enkele garantie. De 'ongrijpbare geest' heeft een heel belangrijke rol in het geheel. En die geest, die vraagt in mijn geval om scholing; groei dus, ofwel transformatie in de woorden van de alchemisten.

Innerlijke scholing, ofwel persoonlijke ontwikkeling, kan op vele manieren; we worden tegenwoordig bedolven onder de mogelijke cursussen en workshops. Het is de kunst om niet van het ene naar het andere te huppelen en om kaf van koren te scheiden; ook een soort schei-kunde dus :-). Inmiddels heb ik de nodige ervaringen en inzichten opgedaan en weet ik dat er meerdere wegen naar Rome leiden. Mijn uitdaging is, om gewoon op pad te gaan en te blijven, en te vertrouwen op de route. De valkuil is het twijfelen tussen de verschillende mogelijkheden, die er allemaal aanlokkelijk uitzien. En dan mijn oude valkuil: niet te kunnen kiezen omdat ik bang ben een (in dit geval letterlijke) 'gouden kans' te missen.

Het gaat uiteindelijk om het vertrouwen en het besef dat elke route zijn eigen hoogte- en dieptepunten biedt en dat het uiteindelijke resultaat hetzelfde is: het werken aan persoonlijke groei. Er is geen goede of foute weg: het gaat om het volgen van de weg...het zoeken van het goud. Het ego wil het einddoel al zien, en er naar toe werken: de "beker", de roem en de glorie, als beloning voor het harde werken, het talent, of de slimme zetten. Het draait echter niet om het ego. Ieder mens representeert een stukje van de geestelijke wereld; als we de hemel hier op aarde willen zien, dan zullen we onszelf moeten omvormen tot het edelste der edelen: het goud van de alchemisten. En het moeilijkste van alles vind ik, dat dit een hele lange, moeilijke en vrij eenzame weg is, en dat het resultaat  hier op aarde vrijwel niet te toetsen is. Een verzachtend idee is, dat er velen met mij op dezelfde weg zijn, en dat we elkaar kunnen steunen. Voor zo'n omvangrijke opdracht lijkt een heel leven opeens niet eens zo heel lang...

Gevangen engel

Waarom doen zoveel mensen mee met de loterij? Omdat ze door het bezit van veel geld denken dat dan 'alles anders en beter' wordt? Maar is dat eigenlijk wel helemaal afhankelijk van geld? Ik vraag het me af. Geld wordt op die manier dus gezien als 'leverancier van onbeperkte vrijheid'. Ja, het lijkt me ook heerlijk om een zak geld te hebben en alles te doen en te kopen waar ik nu behoefte aan denk te hebben. Wordt daarmee alles beter en anders? Ik kan er waarschijnlijk een tijdje heel blij mee zijn, maar uiteindelijk loop ik toch tegen de wezenlijke belemmeringen van mijn leven aan: mijn ongeduldigheid, mijn perfectionisme, mijn korte lontje, mijn ontevredenheid, etc etc; voorbeelden genoeg te verzinnen!

Dus zo bezien levert die jackpot uiteindelijk alleen maar uitstel van executie op?!
Het is dus eigenlijk niet het tekort aan geld wat mij beperkt, belemmert. Want die belemmering is er wel degelijk, weliswaar niet direct in de vorm van boeien, maar feit is dat ik mezelf gevangen kan voelen. De ideeën die ik heb over de reden waarom ik me belemmerd voel, variëren van geld, mijn werk, familie, omgeving, kwaliteiten, etc. Daarmee maak ik me dus slachtoffer van de omstandigheden. Terwijl ik me inmiddels besef dat ik het eigenlijk zelf ben die muren bouwt, in plaats van een springplank. Maar waarom doe ik dat...?!

Volgens mij heeft dat alles te maken met een onbewuste, diepgewortelde angst voor verandering. Het is veel comfortabeler om alles bij het (bekende) oude te houden, dan het onbekende nieuwe in te stappen. Ik leerde onlangs tijdens mijn mediation opleiding dat de meeste mensen liever kiezen voor een bekend nadeel, dan iets nieuws te proberen, dat mogelijk voordeel oplevert. Gelukkig, ik lijk (soms) op een mens :-).  Dat doet me weer denken aan een mooie tekst van Marianne Williamson over onze diepste angst (zie ook de blog die ik hierover een tijd geleden schreef: http://www.mijneigenkoning.blogspot.nl/2013/05/onze-diepste-angst.html)

Maar waar zit 'het knopje' om die 'angst' uit te zetten en mijn boeien af te werpen? Weet ik dan echt wat ik anders zou willen als ik geen belemmering meer had? Het onder woorden brengen van mijn diepste verlangens blijkt de bottleneck te zijn...Er zitten allerlei verborgen stemmetjes, oordelen, in mij die me tegenhouden. Ik heb ze al heel lang bij me, het zijn vertrouwde bekenden. Ze gaan ook wel door het leven als de innerlijke criticus. Zo herberg ik de realist, de rationalist, de bezorgde moeder, de angsthaas, de twijfelaar, de perfectionist, de controlefreak, de idealist, de pessimist, de voorzichtige, de opportunist, de waaghals, en nog vele anderen, die zich op de meest onverwachte momenten laten horen; soms alleen, soms tegelijk. Die stemmetjes zijn er niet om mij te jennen, ze hebben oorspronkelijk als taak mij te helpen.

Dat stamt nog van heel vroeger doordat ik mezelf afwees en me indekte, en ik mezelf zo tegen de (pijn van de) afwijzing van een ander dacht te beschermen. Dit beschermingsmechanisme was ooit het enige middel dat ik had. Gelukkig ben ik nu ouder, en hopelijk wijzer, en heb ik vele andere middelen in mijn rugzak verzameld die evenwicht bieden aan die innerlijke criticus. Ik kan de angst van de innerlijke criticus benoemen: namelijk de angst dat het engeltje dat neerdaalde op de aarde beschadigd zou kunnen worden. Echter, dat (b)engeltje is inmiddels groot en sterk en kent de gevaren en ook de mogelijkheden om die te voorkomen, plus het vertrouwen dat daar bij hoort. En daardoor wordt duidelijk dat er geen angst hoeft te zijn: ik mag zijn wie ik ben! En door te focussen op wie ik ben, met al mijn talenten, open ik zelf de deur naar mijn toekomst en heb ik die boeien niet meer nodig...!

Levensloop

Er zijn van die momenten en periodes dat ik me weer meer bewust ben van het pad dat ik aan het afleggen ben. Meestal wordt dat getriggerd door een specifieke gebeurtenis. Bijvoorbeeld als ik hoor dat een bekende ernstig ziek is, of als vrienden gaan scheiden, of als een kennis zijn baan verliest. In dit geval was het plotselinge overlijden van mijn moeder aanleiding voor een gerichte blik op mijn leven. Het feit dat we kunnen stilstaan bij ons eigen leven, er over kunnen reflecteren, onderscheidt ons als mens van de dieren. Er is, voor zover ik weet, geen hond die nadenkt over zijn jeugd of over zijn oude dag. Soms is dat wel een aanlokkelijk alternatief trouwens. Het gevaar van te veel bezig zijn met het afgelegde pad of juist met wat er komen gaat, is dat je er in blijft hangen, en dat leidt meestal juist tot (tijdelijke) stilstand van je levensloop, paradoxaal genoeg.

Ik kwam er dan ook achter dat het woord 'levensloop' heel mooi gekozen is; door mijn eigen pad te lopen, leef ik mijn eigen leven. Met andere woorden: als ik ga stilstaan, leef ik dus eigenlijk niet voluit. Daarmee wil ik niet zeggen dat ik alsmaar door moet blijven lopen, of rennen, zoals genoeg mensen ook doen. Me bewust zijn van mijn eigen leven is voor mij een belangrijk hulpmiddel in mijn persoonlijke ontwikkeling. Voor mij zit de uitdaging in het kunnen 'mee bewegen', met overgave, passie, maar zonder mijzelf compleet te verliezen. Typisch een balansvraag dus.

Mijn levensloop is daarmee dan ook geen rechte lijn, zoals dat voor niemand het geval zal zijn. Hij wordt gekleurd door alle gebeurtenissen in mijn leven, waaraan ik mijn eigen betekenis heb gegeven. Deze 'inhoud van mijn rugzak' draag ik al dan niet bewust met me mee verder op mijn levenspad. Het is aan mij welke waarde ik aan de inhoud toeken. Best wel een verantwoordelijkheid dus! Ik ben dus de baas, de koning, over de waardebepaling van mijn verleden, en daarmee indirect ook over het heden en de toekomst. Het lastige is dat deze waardebepaling een dynamische vorm heeft; als ik bijvoorbeeld moe ben zal ik misschien een andere mening hebben dan als ik lekker in mijn vel zit.

Als ik het zo bekijk ben ik daarmee dus afhankelijk van mijn gesteldheid, en deze is uiteindelijk ook weer het resultaat van mijn eigen handelen. Tenzij ik deze 'taxatie' met enige regelmaat doe, waardoor er een consistent beeld kan ontstaan. Daarbij is het ook een gegeven dat ik het verleden niet kan veranderen, maar wel de manier waarop ik er naar kijk. En een belangrijke vraag daarbij is met welk doel ik dat doe; wat is mijn inspiratiebron daarbij. Gaat het er om gelukkig te zijn of te worden, vermogend, gezond (te blijven), om macht, om een goed mens te zijn, etc. 

Uiteindelijk beland ik dan bij de vraag: waartoe ben ik hier op aarde? En dat is nou zo'n vraag waarop sommige mensen al als klein kind een antwoord weten, en anderen een heel leven lang blijven zoeken. Het is de kunst, voor mij in elk geval, om dit 'wachten op een antwoord' te accepteren, 'uit te houden', en vooral door te blijven lopen op mijn eigen levenspad, met wakker bewustzijn; levenskunst dus!

Duizend zaadjes

Mijn eigen koning worden, deel 81.

Voor de lezers van mijn blog, die zich hebben afgevraagd waar mijn blogs bleven, de afgelopen tijd: dat heb ik mezelf ook afgevraagd. Inspiratie genoeg, geen probleem. Een belangrijke reden voor deze radiostilte, was mijn voornemen, ruim een jaar geleden, om een jaar lang te bloggen over het onderwerp ‘mijn eigen koning worden’. Dat jaar is inmiddels voorbij en ik vroeg me af wat dat dan betekende. Het onderwerp is namelijk nog lang niet uitgeput, en dat wist ik natuurlijk ook toen ik er aan begon. Ik houd er van om dingen af te ronden, maar de innerlijke drive om te schrijven is er (natuurlijk) ook nog steeds. Dus dat werd zoeken naar een goede ‘middenweg’.

Vandaag kwam ik op meerdere momenten in aanraking met dit thema, de middenweg, en viel het me op in hoeveel situaties deze worsteling van toepassing is: je wilt je kinderen beschermen, maar niet als een kloek er boven op zitten. Je wilt ergens PR voor maken, maar je boodschap niet door iemands strot duwen. Enzovoort. Het kwartje viel op zijn plek, toen ik aan iemand vertelde hoe het mij vergaat als ik weer eens enthousiast aan het zaaien ga in het voorjaar. Ik kom dan thuis met verschillende zakjes met zaadjes, van bloemen, van kruiden, van groente. Als ik dan ga bedenken waar die dan moeten gaan groeien en bloeien, dan loop ik altijd tegen het probleem op dat mijn oog groter is dan onze tuin. Maar dat probleem negeer ik, en ik ga vrolijk aan de slag met voorzaaien in allerlei bakjes. Met enthousiasme volg ik het kiemproces (ik ben echt zo blij als een kind als ik de eerste groene kopjes boven de aarde zie) en verzorg ik de plantjes tot ze te groot worden voor het bakje waar ze elkaar dan inmiddels in verdringen.

In mijn enthousiasme zaai ik namelijk meestal te veel; je weet immers nooit of alles opkomt…Na jaren ervaring zou ik moeten weten dat er altijd meer opkomt dan ik denk. En dan komt er dus het moment van spenen: je plant de sterkste plantjes uit op de plek waar ze mogen uitgroeien tot een volwassen plant. Ik geef iedereen graag een kans, met als gevolg dat ik probeer alle plantjes over te zetten, en er dan achter kom, dat er maar plek is voor een tiende van mijn zaailingen. Ik heb jaren terug eens geprobeerd om alle gekiemde tomatenplanten te verdelen over 6 grote plantenbakken. Heel veel werk, er moest van alles gestut en gediefd worden. Na weken ploeteren bleek, dat de geweldige oogst bestond uit 3 minitomaatjes… 

De les die ik hieruit had kunnen leren, is dat je in het leven keuzes moet maken: je kunt meer dingen niet doen dan je wel kunt doen. Maar door te kiezen, kun je je ergens mee verbinden, het aandacht geven, het laten groeien. Net zoals dat geldt voor de (sterkste) kiempjes dus. Wat betekent dit nu voor mij met betrekking tot mijn blogs?  Ik schrijf ze met name voor mijzelf, om mijn aandacht te focussen. Tegelijkertijd zou ik anderen graag willen laten zien, dat de ‘beste zaadjes’ vaak heel dicht bij je liggen; je hoeft echt geen ingewikkelde boeken te lezen of dure cursussen te volgen om jezelf te ontwikkelen. Sterker nog: je krijgt voorgeschoteld wat je nodig hebt, is mijn stellige overtuiging. Dus ik ga de meest sprekende blogs uitzoeken en die ga ik bundelen. En verder blijf ik gewoon lekker schrijven, al dan niet frequent. Het is net als met de natuur: je kunt nooit helemaal voorspellen waar en wanneer precies volgend jaar de paardenbloemen, de vergeet-mij-nietjes of de klaprozen opkomen.

Foto: eigen collectie

Vertrouwen

Mijn eigen koning worden LXXX. 

Onlangs vertelde een leerkracht me dat hij deze zomer een workshop zou geven over vertrouwen, en dat hij hieraan voorafgaand een klein onderzoek ging doen naar de manier hoe mensen tegen vertrouwen aankijken. Het onderwerp voor mijn 'koningsblog' was meteen geboren! Ik vind het woord 'vertrouwen' op zich al zo bijzonder, het is zowel werkwoord als zelfstandig naamwoord. Je kunt vertrouwen hebben, uitstralen, winnen, kweken, geven en krijgen, maar ook verliezen of kwijt raken. Je kunt iemand in vertrouwen nemen, zeker als diegene te vertrouwen is ;-)  En soms vertrouwen we onszelf niet eens, bijvoorbeeld als je alleen thuis bent en je weet dat er een reep van je lievelingschocola in de kast ligt. 

En kun je het ook zijn? Kun je 'vertrouwen zijn'? Iets wat je bent, raak je immers veel minder snel weer kwijt dan iets wat je hebt. En dat is in het geval van vertrouwen wel zo prettig, want ik ken niemand die het vervelend vindt om vertrouwen te hebben (en ook niet om het te geven of te krijgen). Vertrouwen heeft ook met trouw te maken, in mijn ogen. Trouw zegt iets over de band die je met iets of iemand hebt. Als je trouwt met iemand, ga je een hele speciale band aan. Je kunt ook trouw zijn aan je principes. Maar dat is weer iets anders dan vasthoudend, dan wordt het al snel bezitterig (bij personen) of dogmatisch ( principes). Dus trouw is, net als vertrouwen, een innerlijk proces, wat in principe anderen vrij laat. Je kunt het ook niet afdwingen. Ware trouw is ook niet met geld te koop, net als vertrouwen.

De dag nadat ik dit onderwerp had opgepikt, sprak ik iemand die me vertelde dat ze het idee had dat ze mensen tegenwoordig veel minder snel vertrouwde. Hoe kwam het toch dat ze dat vertrouwen was kwijt geraakt? In eerste instantie leek de verklaring voor de hand te liggen; ze is nog niet zo lang geleden bedrogen door haar man. Dat geeft allicht een deuk in je vertrouwen. Maar dat was volgens haar toch niet de oorzaak. Al pratende kwamen we opeens tot het inzicht dat er inderdaad iets anders aan de hand was: ze is de laatste tijd veel meer bij haar gevoel uitgekomen. Als je je hele leven niet gewend bent geweest te luisteren naar dat stemmetje, en je hoort het opeens, dan kan dat onzekerheid opleveren, of wantrouwen. Naast je ratio is er opeens nóg een raadgever. Maar die spreekt een hele andere taal, en die moet je wel leren verstaan. Voor mij geeft dat stemmetje een andere dimensie, een andere kleur aan mijn perceptie.

Kwestie van oefenen dus? Hoe weet je of je de juiste 'vertaling' te pakken hebt? Hoe kun je dáár op vertrouwen? Dat is ook een vorm van levenskunde, levenskunst! Hoe gek het ook klinkt misschien, maar ik heb haar gefeliciteerd. Het betekent nogal wat als je door kan dringen tot je gevoel, en dit ook spreekrecht, zendtijd, geeft. Dat is ook een kwestie van vertrouwen. Dat kan een innerlijke transformatie betekenen!

Hoe zit dat dan met vertrouwen als we op aarde komen? Je zou toch zeggen dat alle baby's vol vertrouwen worden geboren. Als je ziet hoe ze slapen, hoe ze drinken aan de borst, hoe ze zich zorgeloos de lucht in laten jonassen; dan roept dat een gevoel van vertrouwen op. Of is dat een spiegel van degene die waarneemt en heeft het bij baby's meer met onbewuste overgave, hulpeloosheid zelfs, te maken? En waarom is de ene mens schijnbaar van nature met een rotsvast vertrouwen op de wereld gekomen, en de ander met een chronisch gebrek er aan? Is het een basisvaardigheid, hoort het zogezegd tot je constitutie, of is het ook aan te leren? Of krijg je een 'voorraadje' mee en kun je het kwijtraken door trauma's die je in je leven oploopt? Of is het net als met kinderen opvoeden, dat je op een gegeven moment leert dat je ze los kunt laten, dat je ze kunt vertrouwen, of dat je soms noodgedwongen vertrouwen moet hebben en ze los móet laten...? En heb je soms net dat duwtje nodig om tot het besef te komen dat je het ook kunt vertrouwen, in plaats van altijd de touwtjes in handen te houden, de control freak te willen zijn? Je kunt pas zelf loslaten als je vertrouwen hebt...

Voor mij betekent vertrouwen het besef dat er meer is dan ik kan zien, kan horen, kan ruiken, kan weten, kan voelen, en dat ik daar onderdeel van ben; een soort universeel vangnet eigenlijk. Als ik teveel 'in mijn hoofd zit' raak ik het lijntje met 'dat vangnet' kwijt, voel ik me als het ware afgescheiden, en zit ik op mijn eilandje, waar vertrouwen niet zo goed wil groeien. Om daar weer van af te komen zal ik misschien een stukje moeten zwemmen, een vlot bouwen, rooksignalen uitzenden, of de veerdienst weer moeten vinden. In die zin zou je vertrouwen kunnen zien als een soort indicator voor de mate waarin het je lukt om aangesloten te blijven op het grotere geheel.